Sitemizi ana ekranınıza bir web uygulaması olarak nasıl yükleyeceğinizi görmek için aşağıdaki videoyu izleyin.
Not: Bu özellik bazı tarayıcılarda kullanılamayabilir.
gördüğünüz gibi ciddi emek ve para isteyen bir olay... adam gibi bir wideband 300 dolardan aşşağı değil...Benim arabanın LPG li olduğunu birçoğunuz biliyordur. Taktırdığımdan bu yanada emisyondan dolayı arıza lambası yanıyordu. Open loopta sorun yok ancak closed loopa geçince alet direk fakir karışım verip arıza lambasını yakıyordu. İşin acayip tarafı lambdanın 1060 civarında olduğu halde bunu yapıyor olmasıydı. Zaten benzinde 1080 stiometrik değeri olduğu için pekte önemsemiyordum. Çünkü LPG de stiometrik 1065. Dolayısı ile çok ciddi bir fakirde kalma yoktu ancak bu benzin ECU sunun range inin dışında olduğu için arıza lambasını yakıyordu.
Zaten LPG yi taktırdığımdan beri o konuya takık vaziyette olduğumdan yaklaşık 4-5 aydır falan sürekli araştırma halinde bu konuya eğilmiştim. Yaklaşık bi 9 bin km kadar kullandıktan sonra artık lambanın sönmesi gerektiğine karar verip işe koyuldum.
Eldeki malzemelerden başlayalım,
- Bosch wideband sensör.
- Innovate AFR
- Notebook
- Scantool yazılımı ile ELM327 OBDII interface
- Teleflex yazılımı
- WinOls yazılım
- Bolca vakit ve araştırma
Öncelikle benim arabamda iki katalitik konvertör olması ile başladım. Dolayısı ile ikisi katların önünde ikisi arkasında olmak kaydı ile toplamda 4 tane narrow band O2 sensörü var.
Bunlardan birisini söküp yerine wideband i taktım. Ve bir hafta (yaklaşık 500 km) arabayı sürekli benzinde kullanıp neredeyse tüm durumlardaki püskürtme sürelerini, karışım oranlarını, STFT ve LTFT değerlerini tek tek logladım
Sonrasında bir hafta sürekli olarak LPG de kullanarak aynı şeyi bu sefer LPG ile yaptım.
Malum benzinin stoichiometric yani en verimli yanmanın olduğu karışım oranı 14.7/1. Ancak bu %50 -%50 karışım oranlı LPG de 15.7. Dolayısı ile arabanın emisyon değerlerini tutturamıyor olması sürpriz değildi zaten. Araç emsiyonu tutturamayınca karışım oranıda değişince önce STFT yi uzatıyor. Eğer durumda değişiklik olmazsa LTFT i %5 arttırıp tekrar başlıyor. Yetmezse bir daha olmadı bir daha. %5 lik steplerle fakirden kaçamk için püskürtme sürelerini uzatıyordu alet. Benim arabamda en son %17 de LTFT sabitlenmişti. Bu da benim LPG de ki karışım oranının %17 kısa kaldığı anlamına geliyor zaten. Bunun %6 kadarı LPG ile benzinin ideal karışım oranlarındaki farktan olduğunu düşününce %11 fakir çalışıyor olduğu ortaya çıkmış oldu.
Topladığım tüm logları tek tek grafik haline sokup aradaki farkların hangi durumlarda oluştuğunu tespit ettim. Yüksek devirde sorun gözükmüyordu ama düşük devirde yukarıda anlattığım fark oluşuyordu. Değişiklik yapmam gereken durumları bulduktan sonra LPG nin kalibrasyon verilerini işleme zamanı gelmişti. Herşeyden önce Teleflex in default kalibarasyonu ile araçlara özel yapılan kalibrasyonları karşılaştırdım. Default kalibrasyonda püskürtme süreleri %30 oranında uzatılıyor. Aslında teorik olarak yapılan işlem normal. Ancak tabi bu kullanılan enjektörlere göre değişiklik gösterdiği için araca özel kalibrasyon yapılma zorunluluğuda var. Çünkü LPG nin enjektör hacimleri ile aracın OEM benzin enjektörlerinin hacimleri birebir aynı değil. Benim arabamın OEM enjektörleri 185cc. LPG enjektörleri ise 220 cc hacimli. Dolayısı ile farkı hesaplarken bunuda gözönüdne bulundurmam gerekiyordu. Zaten kurulum esnasında bunu hesaplayıp ona uygun kalibrasyon yapılması lazım ama hangi usta? İşte burada iş sarpa sarıyor. Eğer doğru şekilde yapamazsanız alet fakirde yada zenginde kalabiliyor. Her iki durumda da sorun var zaten.
Tam bu noktada tüm verileri işleyerek kalibrasyonu tekrar yapma gereksinimim kesinleşmiş oldu.. Ama bunu yaparkende montörlerin kullandıkları kalibrasyon yöntemini kullanmazdım çünkü onda çok kaba bir değer kaydetme sistemi var. Çünkü zaten standart kalibrasyon şeklinde aracı çeşitli devirlerde benzinde çalıştırıp bu süreleri LPG ECU suna kaydederek ona %30 eklemek gibi bir mantık var. Ama bu durumda da enjektör hacim farklarını gözardı etmiş oluyorsunuz. Ayrıca sürüş yada devir verilerini okurkende yük değerleri değişken olduğu için sadece tek durumu kaydetmiş oluyorsunuz. O da ilkel bir yöntem sonuçta. Tam bu noktada teleflex in ECU sunun izin verdiği farklı bir tekniğini kullanarak sürekli enjektör sürelerini okuma modunda kullanıp LPG ECU sunu piggyback gibi kullanmayı denedim. İşte bu noktada LPG nin ECU sunu yanıltıp standart kalibrasyonu kullandığını sanmasını sağlamanız gerekiyor. Bunuda yapabilmenizin tek yolu, istediğiniz değişiklikleri standart kalibrasyon dosyasında tek tek editleyip düzenlemek. Onun da en kolay yolu winOLS kullanmak.
İşte tam bu noktada LPG'nin benim araba için yapılan kalibrasyonunu ve diğer marka ve modeller için yapılan kalibrasyonları teker teker inceleyip aradaki farkları ve bunları hangi durumlarda neler yaptığını buldum. FArklılıkları bulduktan sorna bunu standart kalibrasyon dosyası ile karşılaştırıp gerekli yerleri işaretledim.
Sonuçta eldeki loglar ve aracın inj hacim speklerine uygun veriler ışığında değiştirmem gereken yerleri tek tek yapıp üç ayrı kalibrasyon oluşturarak bunları yükleme için arabayıda alıp dinamometrenin başına gittim.
dinamometreye ilk çıktığımda benzini ölçtüm. 90KW çıktı. Yaklaşık 122 hp. Zaten hernekadar bizde 125 diye lanse ediliyor olsada dünyanın kalanında 123 hp olarak deklare edilen bir motora sahip olduğu için çıkan değer fazla normal olmasına rağmen sorunum arabanın gücünü ölçmek değil LPG ile arasındaki farkları keşfetmek olduğundan benim işimi görecekti.
Sonra montajı yapan yerin kalibrasyon diye yüklediği müsfette ile dinamometreye çıktım. Onda 79 KW güç veriyordu. LPG rail basıncı olması gerekenden yüksek ve dolayısı ile manifolt basıncı düşünce DeltaP çok yükseliyordu. Yüksek devirlerde vakum arttığı, egzantriğin açılma süreside uzadığından (değişken zamanlamalı egzantirk zımbırtısı, Fordçası Ti-VCT) için sorun yoktu ancak düşük devirlerde manifolt basıncı düştüğü için ECU püskürtmeyi kısaltıyor, bunun sonucunda da rail basıncı yüksek olan LPG saçma salak kalibrasyondan dolayı fakirde kalmasına neden oluyordu. Tabi bu da torkun düşmesine neden oluyordu.
Biraz kalibrasyonu yapana saydırdıktan sonra benim ilk yaptığım (yada yazdığım diyelim) kalibrasyonu yükleyip basıncı değiştirmeden tekrar ölçtürdüm. Çünkü sonuçta benim LPG de aldığım loglar o basınç üzerinde çalışırken alınmıştı. Onda 84 KW aldım. Ki aşağı yukarı beklediğim sonuçtu, çünkü lineere yakın bir çizgi ile mapping hazırlamıştım.
Sonrasında ikinciyi denedim onda da 86 KW çıktı. Bu alt devirlerde zengin üst devirlerde ise standarta uyan bir kalibrasyondu. Ki lambda değerleri bunu zaten gösteriyordu. Ancak hala istediğim gibi değildi sonuç.
Son olarak üçüncü hazırladığım kalibrasyonu yükledim. Zaten hazırlarkende işin tüm teorik detaylarını kullanıp yaptığım buydu. stoichiometric ten enjektör hacimlerinin farkına kadar herşeyi hesaplayıp yaptığım ve 500 devirlik steplerle STFT i deki farklılığı falanda ekleyip en detaylı çalışmanın olduğu kalibrasyon buydu. Bunda Dinamometre bunda 87.5 KW verdi. Geriye tek şey kalmıştı. O da LPG nin diagnoz programını açıp vaporizer basıncını olması gereken değere düşürerek deltaP yi standart değerlerde statik kalmasını sağlamak. Bunuda yapıp son kez dinamometrede birkez daha ölçtük. Sonuç? Bingooo.. 93,5KW maksimum güç veriyor. Aleti LPG ile çiplemiş oldumTabi bu bana 125 lira dinamometre ücreti ödememe ve yaklaşık 1 ay boyunca sabah n dörde kadar 16 bit hex kodları inceleme ve olayın mantığını çözmek için kafa patlatmama mal olmuştu.
Herşey bittikten sonra wideband ve OBDII ile 1 gün daha (yaklaşık 200km) gezdim ve log tutmaya devam ettim. Şu an LPG de ve benzinde lambda değerleri tam olarak standartlarda geziyor diyebilirim. Sadece benim kendi kişisel tercihimden dolayı düşük devirde (>3500 d/dk) %3ile %5 gibi bir oranda daha zengin LPG püskürtüyorum. Ki bundaki amacımda şehiriçinde kullanırken biraz daha torklu makineye sahip olmaktı. Bu da dinamometrenin sonuçlarına yansıdı zaten. Hem max tork devri 150 devir daha aşağıda hemde 3 Nm daha fazla.
Bugün işin bitiminden iki gün sonrası. Widebandı ve ELM i arabadan söktüm. Tekrar araba tipine büründü. Orasından burasından kablolar çıkmıyor artık
Arıza lambamda yanmıyor, hem closed loopta hemde open loopta sorunsuz çalışıyor makine. Şimdi tüketim testim devam ediyor. Bakalım bu son mapping ile arabanın tüketimi ne olacak. Onu çok merak ediyorum. Eski paçoz halinde 11.7 lt LPG tüketiyordum. Teorik olarak litre bazında benzine göre %17 daha fazla tüketmem lazım. Sürekli benzinde kullandığım 1 haftalık süreçte ortalama tüketimin 8.8lt/100 km idi. Şu halde herşey normal olması durumunda teorik olarak 10-10.5 lt civarında bir tüketime sahip olmam gerekiyor. Eğer bu değerleri tutturursam bu iş tümüyle bitmiş deyip sonlandıracağım.
Abi atiker opel motorlarıyla uyum sağlamıyor.
+1 Bendebende atiker var memnuunm şimdilik... bence atiker olabilir usta önemli...